روش تحقیق کیفی چیست و انواع آن کدام است؟ رویکرد پژوهش روایی در پژوهش کیفی اطراف

امید آنکه روزی کتاب روش تحقیق اسلامی نیز به نگارش درآید و دوستانی مانند شما بتوانند به آن استناد کنند. تحلیل کیفی مصاحبه‌های دانشجویان دوره دکتری مدیریت توسط پارس مدیر انجام می‌شود. به زعم دی‌مایرز (ترجمه حیدرزاده و مریخی، ۱۴۰۰) طرح پژوهش کیفی یک الگوی ساختارمند است که با تعیین فلسفه پژوهش آغاز می‌شود.

در این تحقیق کیفی پژوهشگر در کنار آدم‌های یک جامعه زندگی می‌کند، با آن‌ها حرف می‌زند و مناسبات و نقش‌هایشان را مورد مشاهده قرار می‌دهد. اقدام پژوهی یا کنش پژوهی شیوه‌ای است که در آن پژوهشگر خود را در موقعیت موردنظر قرار می‌دهد و می‌کوشد با جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل‌شان، مسئله را حل کند. روش تحقیق کیفی بر این فرض استوار است که کنش متقابل اجتماعی کلیتی درهم‌تنیده از روابطی را تشکیل می‌دهد که بوسیله استقرا قابل درک است. روش‌های کیفی بیشتر براساس ابزار گردآوری داده‌ها قابل دسته‌بندی هستند. ابزار گردآوری داده‌ها در این روش‌ها شامل مصاحبه یا مطالعات کتابخانه‌ای است.

در تحلیل کیفی أصولاً جریان استدلال از فکر عینی به سمت انتزاع فزاینده می باشد. «شرایط علی» به حوادث، رویدادها و وقایعی اشاره دارد که منجر به وقوع یا توسعه یک پدید می‌شود. «پدیده» به معنای ایده، حادثه، رویداد و واقعه اصلی است که در مورد آن، مجموعه ای از کنش‌ها یا واکنش‌ها برای اداره کردن آن هدایت می‌شوند یا مجموعه‌ای از کنش‌ها به آن مربوط است. سومین جز تشکیل دهنده نظریه داده بنیان گزاره‌ها یا قضیه ها هستند.

این نمونه‌ها تنها تعدادی از موضوعات احتمالی هستند و نشان می‌دهند که روش تحقیق کیفی می‌تواند در زمینه‌های مختلف و با موضوعاتی متنوع مورد استفاده قرار گیرد. تحلیل داده‌ها در تحقیق کیفی معمولاً شامل شناسایی الگوها، مضامین، و معانی درون داده‌ها است. این فرآیند نیاز به دقت و زمان دارد و شامل کدنویسی داده‌ها و استخراج نتایج خواهد بود.

گروه های کانونی در مقایسه با سایر روشهای تحقیق کیفی روشی گران هستند. این روش در هنگام تحقیق در مورد محصولات جدید و آزمایش مفاهیم جدید بسیار مفید است. یکی از مزیت های گروههای کانونی این است که شما لزوماً نیازی به تعامل حضوری با گروه ندارید. امروزه می توان گروه های کانونی را برای دستگاه های مختلف بررسی آنلاین ارسال کرد و پاسخ ها را می توان با کلیک یک دکمه جمع آوری کرد. یکی از مزایای این روش فرصتی عالی برای جمع آوری داده های دقیق درباره آنچه مردم باور دارند و اینکه انگیزه های آنها چیست ، فراهم می کند.

7- پژوهش کیفی باید تبیین‌ها اجتماعی‌ای را برای معماهای عقلی یا ذهنی ارائه دهد. پژوهشگر باید در فرآیند پژوهش به شیوه‌ای دقیق، جدی و نظام‌مند بیندیشد، برنامه‌ریزی کند و آن را به انجام رساند. این به طرح پژوهش شما بستگی دارد که می‌تواند کیفی، کمی یا آمیخته باشد.

قوم نگاران اعلب به مطالعه‌ای گسترده درباره گروه فرهنگی مورد علاقه خود می‌پردازند. به بیان دیگر، پژوهشگر باید اقدام‌ها و نقش خود در فرآیند پژوهش را از جمله تفسیر داده‌های پژوهشی را با موشکافی مورد نقد و بررسی قرار دهد. 2- پژوهش کیفی برای گردآوری و تولید داده‌های پژوهشی، از ر وش‌های انعطاف‌پذیر و حساس نسبت به بافت اجتماعی که داده‌ها از آن به دست می‌آید، استفاده می‌کند.

این مرحله شامل تأکید بر اهمیت و کاربرد یافته‌ها در زمینه‌های مختلف است. با انجام این تحقیق کیفی ، صاحب کتابفروشی متوجه شد که کاستی ها چیست و احساسات خوانندگان چگونه است. از طریق این تحقیق هم اکنون صاحب کتابفروشی می تواند کتاب هایی را برای رده های سنی مختلف نگه داشته و بتواند فروش و دستیابی مشتری را بهبود بخشد. یک مشاهده منظم نتیجه می گیرد که تعداد مردانی که از این فروشگاه بازدید می کنند بیشتر است. یک روش خوب برای تعیین دلیل عدم بازدید خانمها از فروشگاه ، انجام یک مصاحبه عمیق از مشتریان بالقوه در این گروه است. این نمونه‌ها می‌توانند به عنوان نقاط شروع برای پژوهش‌های کمی در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند.

گزاره‌ها نشان دهنده روابط تعمیم یافته بین یک مقوله و مفاهیم آن و همچنین روابط بین مقولات ناپیوسته هستند. به عقیده کوربین و اشتراس، مقولات در مقایسه با مفاهیمی که بیانگر آن‌ها هستند، سطح بالاتری از تجردید برخوردار بوده و انتزاعی‌تر هستند. بله، با ISMمدل اولیه را ترسیم کنید، سپس با روش‌های کمی مانند حداقل مربعات جزئی اعتبارسنجی را انجام دهید. «پیامدها» این مفهوم به برون داده‌ها یا نتایج اتخاذ استراتژی‌های کنش یا واکنش اشاره می‌کنند. 🔹سفارش‌هایی که تا پایان روز شنبه ۲۵ اسفند، در سایت ثبت شوند، در همان هفته ارسال شده و احتمالاً تا پیش از پایان سال ۱۴۰۳ به دست‌تان خواهد رسید. ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.

پدیده شناسی یا پدیدارشناسی روشی است از اندیشه درباره تجارب زندگی انسان‌ها. پژوهشگر پدیده شناس تلاش می‌کند به این سوال پاسخ دهد که ماهیت این پدیده که به وسیله این گروه از انسان‌ها تجربه شده است، چیست؟ فرض پژوهشگر این است که ماهیتی وجود دارد که باید درک و فهمیده شود. بسیاری از افرادی که پژوهش‌های کیفی را بکار می‌گیرند، مهم‌ترین هدفشان کشف یک تئوری یکپارچه درباره پدیده مورد مطالعه است. رویکرد زمینه‌ای بیشتر مواقعی به کار می‌رود که در آن زمینه‌ای خاص نظریه‌ای مهم وجود نداشته باشد یا دانش‌مان محدود باشد. در این حالت، پژوهشگر خود تئوری‌ای را مطرح می‌کند و با کمک استقرا و قیاس آن را بسط می‌دهد. مطالعۀ موردی کیفی یا موردپژوهی شیوه‌ای عملی است که به بررسی دقیق و جزئی‌نگرانۀ یک پدیده می‌پردازد.

عوامل و دلایل احتمالی زیادی بر این پدیده‌ی ناگوار اجتماعی مترتب است که از جمله‌ی آنها مسایل مربوط به علل خانوادگی و ویژگی‌های شخصیتی، شناختی خود فرد بزهکار است (فرزانه و همکاران، 1394). پ- در گام بعدی ماتریسی باید طر احی کنید که بالای ستون افقی پارادایم‌ها یا پدیده‌های انتخابی قرار می‌گیرند و در ستون عمودی واحدهای مقایسه یا معیارها درج می‌شوند. ب- معیارهایی را که مایلید با آن‌ها پارادایم‌ها یا پدیده‌های منتخب را مورد قضاوت قرار دهید، مشخص نماید.

در روش تحقیق کیفی هدف شناسایی، طبقه بندی و استخراج مفاهیم براساس مطالعه متون یا مبتنی بر دیدگاه خبرگان است. بنابراین ابزارهای اصلی گردآوری داده‌ها در روش تحقیق کیفی مصاحبه یا مطالعات کتابخانه‌ای است. جمع‌آوری داده‌ها در تحقیق کیفی بر اساس تکنیک‌های مختلفی انجام می‌شود. مصاحبه‌ها، مشاهده‌ها و بررسی اسناد، از موارد رایج برای جمع‌آوری داده‌ها هستند. در این فرایند، پژوهشگر به دنبال کشف نظرات، تجربیات و نیازهای پاسخگویان است. یکی از نکات اساسی در این مرحله، ایجاد یک فضایی راحت و آزاد برای پاسخگویان است تا آن‌ها بتوانند به‌راحتی و با صداقت ابراز نظر کنند.

الف- دلایل انتخاب پارادایم‌ها یا پدیده‌های مورد مقایسه را ارائه دهید. انتظار می‌رود که به طور دقیق و با ارائه دلایل علمی و منطقی، مشخص نماید که کدام وجوه مشترک و علمی که ارزش مقایسه را نیز داشته باشند، برای مقایسه انتخاب نموده‌اید. بدیهی است بدون وجود وجوه مشترک و همانندی قوی بین دو پدیده، مقایسه آن‌ها بی‌معنی خواهد بود.

تئوری‌ها در  پژوهش‌های کیفی اعلب به صورت داده‌های تجربی و نه بر پایه دیدگاه‌های از پیش تعیین شده پژوهشگر درباره موقعیت اجتماعی، شکل می‌گیرد(پویت، هنگلر، 326). گردآوری اطلاعات دقیق درباره برخی پدیده‌ها، مشاهد و مصاحبه با سوژه‌ها معمولا به شکل گیری فرضیه‌هایی که از نظر علمی آزمون پذیر باشند، منتهی می‌شود. بنابراین طرح تحقیق کیفی مستلزم انعطاف‌پذیری و تحمل در طول روند تحقیق است. تعریف سادۀ این روش‌شناسی این است که پژوهشگر در کنار مشارکت‌کنندگان تحقیق «در قصه‌ها» و «با قصه‌ها»ی آن‌ها زندگی ‌می‌کند. او با یک نگاه بیرونی و سطحی روایت‌های آن‌ها را نمی‌کاود و از کنارشان نمی‌گذرد بلکه با قصه‌های آن‌ها می‌اندیشد و قدم‌به‌قدم با آن‌ها روایت‌ها را زندگی می‌کند. بهتر است از روش‌های هرمنوتیک و افراد آگاه به دین بپرسید چون تدوین پرسشنامه براساس قرآن و روایات اصلاً برای من قابل درک نیست.

این طرح تحقیقاتی با هدف درک فرهنگ ها ، چالش ها ، انگیزه ها و محیط رخ داده است. شما به جای اینکه به مصاحبه ها و بحث ها تکیه کنید ، دست اول تنظیمات طبیعی را تجربه می کنید. در مصاحبه موفقیت آمیز با مشتریان زن ، بازدید از فروشگاه ها و مراکز تجاری اطراف و انتخاب آنها از طریق نمونه گیری تصادفی ، مشخص شد که این فروشگاه کالاهای کافی برای خانم ها ندارد . و به همین دلیل تعداد زنانی کمتر از فروشگاه بازدید می کردند که این امر فقط توسط شخص قابل درک بود.

مقصود آن تأکید رابطه علی از طریق ابطال فرضیه مبتنی بر نبودن رابطه نیست؛ برعکس پژوهش کیفی تفسیرهای چند وجهی تجربه آدمی و رابطه تکرار شونده درون نظام‌های اجتماعی و فرهنگی را تشخیص می‌دهد. این یک مصاحبه شخصی است که به طور هم زمان با یک پاسخ دهنده انجام می شود. این صرفاً روشی مکالمه ای است و فرصت هایی را برای دریافت جزئیات بیشتر از مخاطب ایجاد می کند. با درک صحیح از تفاوت‌های بین پژوهش کمی و کیفی، می‌توانید تحقیقاتی انجام دهید که نه تنها اعتبار علمی شما را افزایش دهد، بلکه به پیشرفت علم و دانش در حوزه‌های مختلف کمک کند. در همین زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «روش تحقیق کیفی چیست و انواع آن کدام است؟» را مطالعه کنید. لذا براساس نظریات برخی از پژوهشگران، این روش، روش مستقل نبوده و در حقیقت بیانگر نحوه گردآوری داده است ولی در برخی از منابع، از این روش، به عنوان یک روش یا رویکرد پژوهش نام برده می‌شود.

همچنین مانند پژوهشگری که در تحقیق پیمایشی با انتخاب نمونه‌ای با حجم وسیع و معرف جامعه درباره تعدادی از متغیرها بررسی می‌پردازد، عمل نمی‌کند. پژوهشگر مورد پژوهی، یک «مورد» را انتخاب و آن را از جنبه‌های مختلف بی‌شمار بررسی می‌کند. روش تحقیق کمی به‌طور گسترده‌ای در بسیاری از حوزه‌ها کاربرد دارد و با ویژگی‌ها و مزایای خاص خود، ابزاری قدرتمند برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها فراهم می‌آورد. با وجود چالش‌هایی که این روش با آن‌ها مواجه است، دقت، قابلیت تکرار و امکان تعمیم نتایج ازجمله ویژگی‌هایی است که این روش را به یکی از محبوب‌ترین روش‌های تحقیق تبدیل کرده است.

برای مطالعه مبتنی بر روش تحقیق کیفی می‌توان از تحلیل محتوایی، تحلیل تم (مضمون) و گراندد تئوری (تحقیق زمینه بنیان) یا تاکسونومی استفاده کرد. این نوع روش تحقیق می تواند از چند روز تا چند سال به طول انجامد ، زیرا این امر مستلزم مشاهده عمیق و جمع آوری داده ها بر این دلایل است. این یک روش چالش برانگیز و وقت گیر است و صرفاً به تخصص محقق بستگی دارد تا بتواند داده ها را تجزیه و تحلیل ، مشاهده و استنباط کند. جمع آوری داده های کیفی اجازه می دهد تا داده هایی غیر عددی را جمع آوری کنیم و به ما کمک می کند تا چگونگی تصمیم گیری ها را بررسی کنیم و بینش مفصلی در اختیار ما قرار دهد. برای دستیابی به چنین نتیجه گیری ، داده هایی که جمع آوری می شوند باید جامع ، غنی و ظریف باشند و یافته ها از طریق تجزیه و تحلیل دقیق پدیدار شود.

از آنجا که این یک روش ارتباطی تر است ، مردم می توانند اعتماد خود را به محقق ببندند و اطلاعات بدست آمده به دست آمده خام و غیر قابل کنترل است. مشاهدات کیفی با 5 حسی اصلی و عملکرد آنها – بینایی ، بویایی ،لامسه ، چشایی و شنوایی سروکار دارد. این مصاحبه ها می توانند به صورت حضوری یا تلفنی انجام شوند و معمولاً بین نیم ساعت تا دو ساعت یا حتی بیشتر نیز ممکن است طول بکشد. هنگامی که مصاحبه عمیق به صورت چهره به چهره انجام می شود ، فرصت بهتری برای خواندن زبان بدن پاسخ دهندگان و مطابقت با پاسخ ها به شما می دهد.

که به محقق با تجربه و پرسیدن سؤالات مناسب می تواند کمک کند تا داده های معنی دار را جمع کند. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر ، محققان باید از این قبیل سؤالات پیگیری بپرسند که به آنها کمک می کند تا اطلاعات بیشتری کسب کنند. با ۱۲ مصاحبه عمیق، ۲ گروه کانونی و تحلیل پست‌های X (تا مارس ۲۰۲۵)، مضامین مثل “انزوای اجتماعی” یا “تعادل کار-زندگی” رو پیدا می‌کنید. بعد با NVivo کدگذاری می‌کنید و نتایج رو با نقل‌قول‌های واقعی گزارش می‌دید. بنابراین پژوهشگر سعی می کند تا همزمان اطلاعات را جمع آوری کرده، اطلاعات را دسته بندی کرده و مفهوم اطلاعات را به طور پیوسته تفسیر کند. پدیدارشناسی به مطالعۀ معنای پدیده‌ یا مطالعۀ یک پدیدۀ منحصربه‌فرد است.

قوم نگاران درصدد کسب دیدی داخلی (امیک) از فرهنگ مورد مطالعه هستند که معمولا از طریق مشاهده حضوری و مصاحبه عمیق حاصل می‌شود(پولیت، هنگلر، 327). اصلاح تحقیق کیفی به چندین روش جمع‌آوری داده‌ها به انضمام تحقیق میدانی مشاهده با مشارکت مصاحبه‌های عمیق اشاره دارد. تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای بین راهبرد‌های تحقیقی وجود دارد اما همه آن‌ها به «نزدیک شدن به داده‌ها» تأکید دارند و بر این مفهوم استوارند که «تجربه» بهترین راه برای درک رفتار اجتماعی است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد می‌توانیم از روشی مثل مصاحبه گرفتن یا مشاهده استفاده کنیم. پس از آن نوبت به تحلیل این داده‌ها می‌رسد که به چند طریق ممکن است. گرچه دسته‌بندی دقیق و متمایزی در این‌باره وجود ندارد، ولی کارشناسان روی چند رویکرد تحلیلی اتفاق نظر دارند و بین همۀ دیدگاه‌ها مشترک است.

منظور از توصیف جامع، به تفصیل توصیف کردن تمام آن چیزهایی است که در خلال یک فعالیت یا موقعیت معین می‌گذرد. انواع مختلفی از روش‌های کیفی وجود دارد، اما تعداد معینی از شکل‌های آن عمومی هستند و این روش‌ها بیشتر معرف تحقیق کیفی می‌باشند. آنسلم استراس معتقد است منظور ما از تحقیق کیفی عبارت از هرنوع تحقیقی است که یافته‌هایی را به‌دست می‌دهند که با شیوه‌هایی غیر از روش‌های آماری یا هرگونه کمّی کردن کسب نشده‌اند. شیوه مذکور ممکن است به تحقیق درباره زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین درباره کارکرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.

مشاهده کیفی فرآیندی از تحقیقات است که از روشهای ذهنی برای جمع آوری اطلاعات یا داده های سیستماتیک استفاده می کند. از آنجا که ، تمرکز بر مشاهدات کیفی ، فرایند تحقیق از استفاده از روش شناسی ذهنی برای جمع آوری اطلاعات یا داده ها است. مشاهده کیفی در درجه اول برای برابر کردن اختلاف کیفیت استفاده می شود. تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی بر خلاف پژوهش های کمی به طور هم زمان با جمع آوری اطلاعات و نه متعاقب آن اتفاق می افتد.

از مطالب ارزشمند جناب آقای آرش حبیبی در خصوص تحقیق کیفی استفاده کردم. با دیدن نظر جناب آقای حبیبی در خصوص تحقیق های اکتشافی از منابع دینی کنجکاو شدم و در مقالاتم مروری کردم.مقاله ای با عنوان بازپردازی شاخص‌های توسعه قابلیتهای انسانی در پرتو فرمان امام علی نوشتم. … در این مقاله با روش تحلیل تم مصادیقی احصاء شده که می توانند بعنوان ورودی پرسشنامه مدنظر قرار گیرند. چنین نمونه روش تحقیق کیفی می تواند به عنوان پایه ای برای استقبال از تحقیقات کمی بیشتر ، که راه حل های درمانی را ارائه می دهد ، خدمت کند. به عنوان مثال ، اگر داده های کیفی از طریق گروه کانون یا تحقیق یک به یک جمع آوری شوند ، یادداشت هایی با دست نوشته یا نوارهای ضبط شده ویدیویی وجود خواهد داشت. اگر ضبط وجود دارد ، آنها باید قبل از شروع روند تجزیه و تحلیل داده ها رونویسی شوند.

در نگاه اول پدیدارشناسی و گراندد تئوری خیلی شبیه به هم به نظر می‌رسند ولی تفاوت‌هایی هم با هم دارند. در این شیوه به تجربیات زیستۀ فرد نگاه می‌شود و هدف درک این مسئله است که چرا او رفتارهای خاصی را نشان می‌دهد. یکی از نمونه‌های برجسته، تحقیقی در دانشگاه تهران است که به بررسی تجربیات زنان در بازار کار پرداخته است.

تحقیق کیفی با تمرکز بر درک پدیده‌ها از منظر شرکت‌کنندگان، مزایای قابل توجهی را در محیط‌های دانشگاهی ایران ارائه داده است. با این حال، استفاده از این روش‌ها نیز با چالش‌هایی همراه است که باید به دقت مدیریت شوند تا از کیفیت و اعتبار نتایج تحقیقات کیفی اطمینان حاصل شود. هدف قوم نگار، فراگیری (و نه مطالعه) اعضای یک گروه فرهنگی است برای درک جهان بینی آن‌ها، به گونه‌ای که خود تعریف می‌کنند. پژوهشگران قوم نگار گاهی به دیدگاه‌های امیک یعنی تحلیل پدیده‌های فرهنگی از دیدگاه فردی که مشارکتی در فرهنگ مورد مطالعه ندارد، می‌پردازند. در واقع، دیدگاه «امیک» به جهان بینی اعضای یک فرهنگ مربوط می‌شود، حال آنکه دیدگاه «اتیک» به تفسیر بیرونی تجارب آن فرهنگ می‌پردازد.

توجه به کنترل کیفیت و تعهد به استانداردهای پژوهشی می‌تواند به حل بسیاری از این چالش‌ها کمک کند. در تحقیق کیفی نمونه‌گیری هدفمند به کار برده می‌شود و آن بدین معنی است که واحد‌ها به جای انتخاب تصادفی به علت ویژگی‌های آنها نسبت به پدیده مورد مطالعه انتخاب می‌شوند. این تکنیک پژوهش کیفی مبتنی بر تجربیات افراد از رویدادهاست و درک معنایی آن‌ها را بررسی می‌کند. این شیوه که از پارادایم تفسیری هوسرل می‌آید، بیشتر در پی ادراکات ذهنی مشارکت‌کنندگان است و می‌کوشد تجربۀ خاص آن‌ها از یک پدیده یا موقعیت را توضیح دهد.

هدف این رویکرد این است که پژوهشگر بتواند از دید سوژه به اتفاقات، جامعه و دنیا نگاه کند. روش‌های تحقیق کیفی در دانشگاه‌های ایران عمدتاً در رشته‌های علوم اجتماعی، علوم انسانی، بهداشت و روان‌شناسی به کار رفته است. این روش تحقیق در دانشگاه‌های ایران به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است، زیرا ایران شاهد تغییرات و تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی بوده که درک آن‌ها نیازمند رویکردهای پژوهشی متنوع و عمیق است. انجام تحقیق، با تمرکز بر جمع‌آوری و تفسیر داده‌های غیرعددی مانند مصاحبه‌ها، مشاهدات میدانی و متون، امکان فهم عمیق‌تری از تجربیات و نگرش‌های افراد را فراهم می‌آورد. روش‌ تحقیق کیفی در دنیای پژوهش و دانشگاه، روش‌های تحقیق کیفی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارها برای درک پدیده‌های انسانی و اجتماعی شناخته می‌شوند. هدف کلی در هر مورد پژوهی، مشاهده تفضیلی ابعاد «مورد» تحت مطالعه و تفسیر مشاهده‌ها از دیدگاه کل گرا است.

پژوهش کیفی گراندد تئوری یا زمینه‌بنیاد به معنای خلق یک مدل نظری برمبنای مشاهدۀ افراد و تحلیل تطبیقی رفتار و گفتار آن‌هاست. بر خلاف رویکردهای کمّی که استقرایی یا قیاسی‌اند و باید نظریه‌های موجود را ارزیابی و تأیید کنند، تئوری کیفی گراندد استنتاجی است و این امکان را می‌دهد که متناسب با هدف تحقیق و بافت اجتماعی آن را ارئه کرد. هدف این رویکرد این است که بفهیم یک اتفاق چرا و چطور می‌افتد و آدم‌ها چرا بعضی از رفتارها را بروز می‌‌دهند. این روش چنان‌که از نامش پیداست بر مطالعۀ رفتار انسان‌ها و اعتقادات و فرهنگ‌شان متمرکز است.

این انعطاف‌پذیری سبب می‌شود که پژوهشگران بتوانند در طول مراحل تحقیق، به شرایط و یافته‌های جدید پاسخ دهند. روش تحقیق کمی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، روان‌شناسی، علوم انسانی و بسیاری از حوزه‌های دیگر است. این روش بر پایه جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات عددی استوار است و از تحلیل‌های آماری برای آزمون فرضیه‌ها و کشف الگوها استفاده می‌کند. این مقاله به بررسی ویژگی‌ها، مراحل و چالش‌های تحقیق کمی می‌پردازد و اهمیت آن را در علم و تحقیق روشن می‌سازد. روش تحقیق کیفی، رویکردی عمیق و انعطاف‌پذیره که برای فهم و تفسیر پدیده‌های پیچیده انسانی و اجتماعی طراحی شده.

پژوهش تاریخی از آن دست پژوهش‌هایی است که بر موضوعی معین که در گذشته و در یک مقطع زمانی مشخص اتفاق افتاده است، متمرکز می‌شود. پژوهش‌های تاریخی به اطلاعاتی وابسته است که توسط دیگران گردآوری یا مشاهده شده‌اند؛ بنابراین، اولین وظیفه پژوهشگر تاریخی، بررسی در مورد درستی، اعتبار و معنی دار بودن این اطلاعات است. به علاوه، اطلاعات مورد نیاز در پژوهش تاریخی را می‌توان از منابع دست اول یا منابع دست دوم به دست آورد (نادری وسیف نراقی، 65). توجه داشته باشید که در پژوهش‌های تطبیقی، به ویژه در حالتی که طراحی الگو مطرح باشد، بحث در مورد روش نمونه و حجم نمونه بی‌معنی است. حال آنکه در مطالعه تطبیقی بحث تعمیم مطرح نبوده و مقصود از مطالعه پدیده‌ها یا موارد منتخب، برای یک کشور خاص تخصیص پذیری و طراحی خاص است. نرم‌افزار مکس کیودا به جهت سازگاری با زبان فارسی انتخاب بهتری است و محیطی ساده و کاربردی دارد.

امروز دنیای ما پیچیده تر است و درک آنچه مردم فکر و درک می کنند دشوار است. روشهای تحقیق کیفی درک این موضوع را آسان تر می کند زیرا ارتباطی و توصیفی است. این پژوهش ها، مستلزم جمع آوری نظام مند، سازماندهی و تفسیر مطالبی است که حاصل مصاحبه ها و مشاهدات به منظور بررسی و فهم معانی نهفته در پدیده مورد مطالعه است. با وجود این چالش‌ها، تحقیق کیفی همچنان یکی از ارزشمندترین روش‌ها در محیط‌های تحقیقاتی دانشگاهی ایران است.

مقوله محوری در واقع پدیده مرکزی است که تمامی مقولات دیگر اطراف آن ساخته شده‌اند. زمانی که این مقوله محوری ساخته شد، طرح داستان دوباره به صورت شرح پروژه، به شکلی نوشته می‌شود که با این مقوله محوری ارتباط داشته باشد. اعتبار این مقولات نیز با ایجاد روابط فرضی بین مقولات و استفاده از داده‌های میدانی برای پاسخ به سوالات پژوهش است. 2- گردآوری داده‌ها و معنا دادن به آنچه مورد مشاهده قرارگرفته است.

او است که مشاهده می نماید، مصاحبه می کند و تفسیر کننده یافته های پژوهش است، پس در این گونه پژوهش ها، عینیت جایگاه چندانی ندارد. ۶ انتقال آنچه که پژوهشگر از پدیده درک کرده، به صورت گزارش ادبی و غنی از بیانات و نظرات مشارکت کنندگان در پژوهش، از جمله ویژگی ها است. در دانشگاه‌های مختلف، این روش به عنوان ابزاری قدرتمند برای مطالعه مسائل اجتماعی، فرهنگی و روانشناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد. «راهبردهای کنش یا کنش متقابل» به مدیریت، اداره کردن، انتقال دادن یا پاسخ دادن به پدیده تحت مجموعه خاصی از شرایط مشاهده شده، از سوی کنشگران تدبیر می‌شود. «زمینه» مجموعه‌ای از شرایط و ویژگی‌های خاص مربوط به پدیده است؛ یعنی فضای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی حاکم بر وقوع یک پدیده که در طول یک دوره محدود، موجب بسط پدیده می‌شود.

تصاویری نیز وجود دارد که در این مطالعه تحقیق استفاده می شود و محققان زمینه استفاده از تصاویر را تجزیه و تحلیل می کنند و استنتاج ها را از آنها ترسیم می کنند. در دهه گذشته ، تجزیه و تحلیل متن از طریق آنچه در بستر رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است ، محبوبیت بسیار خوبی کسب کرده است. در واقع تحقیقات قوم نگاری عمیق ترین روش مشاهده ای است که افراد را در محیط طبیعی خود مطالعه می کند.

اما این در این مسیر چالش‌هایی هم وجود دارد که انتخاب روش مناسب برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها از جملۀ آن‌هاست. در نهایت باید گفت چه بخواهید در یک حوزه‌ای خاص عمیق‌تر بررسی کنید و چه بخواهید به نتایج کلان‌تری برسید، آشنایی با تحقیق کیفی ضرورتی اساسی است. در انجام پروژه‌های علمی، انتخاب روش پژوهش مناسب برای دستیابی به نتایج معتبر و دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که هدف شما انجام پایان نامه ارشد یا دکتری باشد، باید به تفاوت‌های موجود بین روش‌های پژوهش کمی و کیفی توجه ویژه داشته باشید. حین انجام پروژه‌های تحقیقاتی دانشگاهی، معمولاً پژوهش کمی برای آزمودن فرضیات و تحلیل‌های آماری استفاده می‌شود، در حالی که در انجام پروژه پژوهشی کیفی، به بررسی مفاهیم و تجربیات پرداخته می‌شود. انتخاب روش پژوهش مناسب همچنین در پذیرش و چاپ مقاله تأثیرگذار است.

اگر موضوع مورد مطالعه خیلی کلی و عمومی است برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده کنید. اگر موضوع مورد مطالعه در یک سازمان خاص یا یک حوزه مشخص است برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده کنید. تجزیه و تحلیل داده های کیفی مانند یادداشت ها ، فیلم ها ، تصاویر ضبط صدا و اسناد متنی. یکی از روشهای پرکاربرد برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی ، تجزیه و تحلیل متن است.

در اینجا محدودیت های جغرافیایی می تواند هنگام جمع آوری داده ها مسئله ای باشد. پژوهش هایی که در محیط واقعی انجام می شوند، اساس تفسیرهای آنها روش های آماری نیست و بجای متغیرهای مشخص، کلیت در هم تنیده متشکل از عناصر موجود در موضوع پژوهش را در نظر دارند. در این بخش، به مهم‌ترین تفاوت‌ها بین روش‌های پژوهش کمی و کیفی می‌پردازیم. تحقیق کیفی به دلیل تمرکز بر عمق و پیچیدگی‌های انسانی، نقش مهمی در پیشبرد دانش و فهم ما از جهان پیرامونمان دارد. این روش‌ها نه تنها به فهم عمیق‌تر مسائل کمک می‌کنند، بلکه در توسعه سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی و اجتماعی نیز نقش مؤثری دارند. این روش بر فهم پدیده‌ها از دیدگاه شرکت‌کنندگان و درک معانی اختصاصی که افراد به تجربیات خود می‌دهند تمرکز دارد.

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *